Lik op stuk

In wat nog steeds mijn krant is, stond gisteren een groot artikel over jongeren die roken. Roken is niet lekker begrijp ik. Roken is een leefstijl. Wie rookt is anders. Jenny van 21 studeert Communicatiewetenschappen in Amsterdam. Zij zegt (en ik kan niet zien of ze erbij bloost of niet): ‘Ik rook nu 6 à 7 sigaretten per dag, maar als er alcohol bijkomt, rook ik met gemak een half tot een heel pakje op een avond.’ En even later: ‘Ik denk dat mensen die tegenwoordig roken heel erg in het nu leven.’

Gedragsverandering door voorlichting is moeilijk. Mensen weten dat roken slecht is. Maar wat ze over een mogelijke gebeurtenis in de toekomst weten (ziekte en andere ellende als gevolg van roken) schuiven ze weg. Het genot in het nu gaat voor. Ik blijf dat vreemd vinden. En dan heb ik het echt niet alleen over Jenny maar ook over mezelf en over u.

Jenny formuleert het modieus en een aspirant-communicatiedeskundige waardig: ‘rokers leven heel erg in het nu’. Tja, dat bekt wel. Je kunt het ook anders formuleren: rokers zijn mensen met een heel beperkt voorstellingsvermogen. Stel dat Jenny weet dat als ze nu dat pakje rookt, de kans dat ze over 24 uur een nare ziekte oploopt 50 % is. Ik schat in dat ze dat pakje niet rookt. En als we daar nu eens 24 dagen van maken? Ook dan blijft ze van de sigaretten af. 24 weken, 24 maanden? Jenny laat de nicotine voor wat het is. Maar 24 jaar? Kennelijk zit er ergens tussen de 24 maanden en de 24 jaar een grens aan het voorstellingsvermogen.

Wat helpt wel? Als je met deze bril door het nieuws bladert, ziet hoe nijpend het probleem is.  De krant van gisteren gaat over de vraag hoe je gedrag beïnvloedt. Hoe zorgen we ervoor dat notoire relschoppers rond Oud en Nieuw lekker thuis gaan sjoelen en naar het cabaret van Erik van Muiswinkel kijken? Hoe zorgen we ervoor dat mbo-leerlingen op tijd komen op hun stage-adres? Hoe zorgen we ervoor dat winkeldieven hun boodschappen gewoon op de band leggen? De koppen bij de verschillende artikelen luiden: ‘De taaie praktijk van de harde aanpak’, ‘Waarschuwen helpt beter dan lik op stuk’ en ‘Compassie met jongeren die fouten maken’ (zoek zelf uit welke kop bij welk artikel hoort).

In een van de artikelen zegt Herman Vuijsje ‘Zware straffen en de dreiging van een snelle rechtspraak hebben wel degelijk een afschrikkend effect, reken maar.’ Misschien is dat een oplossing voor Jenny.

Koppen

Koppen maken een krant. En de krant maakt de koppen. Wie een nette krant wil maken, maakt dus nette koppen.

Stel, je leest de Volkskrant van maandag 3 januari en je stuit op de volgende kop: ‘Robert M. wiste deel bestanden’ met als onderkop: ‘Het onderzoek in de Amsterdamse kinderpornozaak wordt bemoeilijkt doordat het politieteam bij de inval in de woning van M. diens computer heeft uitgezet.’ Je denkt: ‘Domme, domme politie. Als je een computer uitzet, weet je toch dat er bestanden verloren gaan! Ze zijn ook geen knip voor de neus waard.’

Wat je niet leest in de kop maar wel aan het einde van het artikel is dat er een volkomen rationele overweging ten grondslag lag aan de inbeslagname van de computer. De inval moest snel worden georganiseerd en er was geen grond om de vriend van M. aan te houden. Dus de computer laten staan, was gewoon geen optie. M’s vriend zou die avond de bestanden kunnen wissen.

Het gaat me niet om de zaak Robert M. Ik weet niet wat je de politie wel of niet kunt verwijten rond deze inval. Het gaat me om mijn krant. Deze kop is gewoon suggestief. Niet netjes.

 

Dat wat

Toen de kinderen nog thuis woonden, genoot ik (ook als ik moest werken) erg van schoolvakanties. Ik genoot vooral van de lage versnelling die zo’n vakantie met zich meebrengt. Er hoeft zo weinig. Maar wat was ik blij als het hele spul, kinderen én moeders, weer het huis uit was. Ik zeg het maar zoals ik dat voelde. Zojuist vertrok mijn vrouw naar haar werk, straks doe ik de kerstboom de deur uit en herneemt het gewone leven zich weer. Dan moeten er weer dingen. Maar toch, het gewone leven, dat heeft ook wel wat.

Precies: dat en wat. Welnu, dat is heel simpel. We gebruiken ‘wat’ als het verwijst naar onbepaalde zaken. Dat “onbepaalde” laat zich gelukkig wel enigszins concretiseren.

(1) Na: alles, al, veel, iets, niets

(2) Na een zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord. Dat is meestal een overtreffende trap zonder het bijbehorende zelfstandig naamwoord:

‘Dit is het mooiste wat ik gezien heb.’ Maar let op:

‘Dit is het mooiste huis dat ik gezien heb.’  Want hier verwijst ‘dat’ naar het ‘mooiste huis’.

(3) Als het naar een zinsdeel verwijst dat een hele zin is: ‘Hij kwam dikwijls op bezoek, wat we zeer op prijs stelden.’

(4) Als datgene waar het naar verwijst al in het woordje ‘wat’ besloten ligt. Je kunt dan ‘wat’ vervangen door ‘datgene wat’. Je noemde dat op school: een onbepaald voornaamwoord met ingesloten antecedent!  Een voorbeeld:

‘Wat ik nou gehoord heb, ik vind het ongelooflijk.’ En:

‘Ik bevestig hierbij wat ik u reeds mondeling heb meegedeeld.’

Ondertussen klaart de lucht boven Leermens op en ga ik de kerstboom aftuigen en in hapklare brokken knippen. Gelukkig nieuwjaar.

Mijn bronnen

Voor dit stukje raadpleegde ik

• de taaladviesdienst van de Nederlandse Taalunie: erg handig want online
• Jan Renkema, Schrijfwijzer. 4^e editie, SDU Den Haag: erg volledig, erg dik
• Taal top 100, SDU Den Haag, 2007: erg leuk, erg overzichtelijk
• Erik Tiggeler, Vraagbaak Nederlands. 5^e druk, SDU Den Haag, 2009: erg dik, erg handig want heel toegankelijk

Overigens zal ik dat niet altijd noemen. Ga er maar vanuit dat het meeste wat ik aan taalregels opschrijf, afkomstig is van deze publicaties.

Traditie

Het is 31 december, een heldere dag. Het beleg van Leermens is begonnen. Kruitdampen hangen boven de ijsbaan. De carbidbussen knallen. Het dooit. Schaatsen zit er niet meer in. Daar is ook geen tijd voor.

Oudejaarsdag is traditioneel een drukke dag. Zo loop ik als het even kan een rondje ‘Garsthuizen’. Waarom juist dat rondje? Ik weet het niet. Dat doe ik gewoon. En – ook een traditie –  op Oudejaarsdag moeten we de tuin sleepveilig maken.

Slepen. In Groningen mogen jongelui tijdens de nacht van 31 december op 1 januari losstaande spullen uit je tuin halen en die elders neerzetten, het liefst op een ludieke plek. Ik herinner mij dat er een keer een complete boerenkar stond op het platte dak van café Bosker in Eenum. Drank maakt in jongens van een jaar op 15, 16 veel kracht los.

Maar goed – je tuin sleepveilig maken is best een klus. Wij verslepen straks onze  tuinspullen zodat die arme jongens dat vanavond niet kunnen doen. En niet alleen wij doen dat. Heel Leermens kent deze eeuwenoude traditie. Er valt dus nauwelijks meer wat te slepen.

Leermens vergrijst. Over tien jaar is er geen jeugd meer die sleept. Maar let op: we halen op oudejaarsdag allemaal onze tuin leeg. Waarom? Gewoon, traditie.

Grote vis

Ik ben schaatsen. Maar zonder stukje is een dag toch wat kaal. Worstelt u met de verdeling in uw pipeline? Blijf er niet mee zitten. Lees ‘Grote vis’ en denk nog eens heel goed na over wat u met uw tijd doet. Schaatsen is namelijk ook een optie. Of lekker zwemmen in een golfslagbad.

Grote vis

Regelmatig zijn er verkopers die worstelen met de verdeling in hun pipeline. De kwestie is dan veelvuldig of het slim is op 1 hele grote account te focussen of juist om wat meer te spreiden. Met andere woorden,  richt je al je pijlen op die ene grote vis of zorg je juist dat je meer hengels in het water hebt liggen.

Op deze vraag is geen eenduidig antwoord te geven. Er zijn vele factoren die telkens van verschillende invloed kunnen zijn. Kortom we zullen het in deze moeten doen met vuistregels.

Het lijkt niet handig om al je sales effort te steken in 1 enkele prospect. Maar toch is dit wel een manier om in 1 keer die hele grote klapper te maken. Door alle pijlen te richten op die ene hele grote deal loop je weliswaar het risico om met lege handen te eindigen, maar je loopt ook het risico om met een eigen standbeeld op de parkeerplaats te eindigen.

Echter durven de meeste sales zelf maar ook hun eigen organisaties zulke risico’s niet aan. Jammer want tegenover risico op niets staat de kans op een mega deal.

Maar er is ook wat te zeggen om wat meer te spreiden. Zo ontloop je het risico om op nul te eindigen. Sterker nog, als je voldoende kwaliteit in je pipeline hebt zitten dan wordt de kans op het behalen van je target ook hel hoog.

Voor organisaties is het onprettig als al hun salesmensen zouden gokken op die ene grote deal. Dat budgetteert toch wat lastig. Plus dat je als organisatie de kans loopt op problemen in de uitvoering. Want stel dat er een aantal van die megadeals valt  en ook nog op hetzelfde moment. Dan loop je de kans om ‘stuk’ te lopen op de uitvoering. En dan wordt daar uiteindelijk niemand wijzer van.

Als sales lijkt het ‘veilig’ om zo veel mogelijk te spreiden. Afhankelijk van je eigen karakter en durf kies je voor een bepaald risico profiel. Net als bij beleggen, eigenlijk.

Er bestaat geen eenduidig algemeen geldend ideaal profiel. In beleggen niet en in sales ook niet. Bedenk dus goed wat u met u sales tijd doet!

http://www.salesiseenvak.nl/grote-vis/

Dat of wat

‘De jonge Lyra snapt als enige hoe een prachtig gouden meetinstrument werkt, wat haar in contact brengt met eigenzinnige wetenschappers, een pratende ijsbeer en vliegende heksen.’ Deze zin las ik in de omroepgids. Het is een mooi voorbeeld van het belang van goed dat-wat-gebruik. Stel dat de omroepgids schreef: ‘De jonge Lyra snapt als enige hoe een prachtig gouden meetinstrument werkt, dat haar in contact brengt met eigenzinnige wetenschappers, een pratende ijsbeer en vliegende heksen.’ Dan zou er een heel andere film op tv komen.

De wat-film gaat over Lyra. Omdat zij snapt hoe het gouden kompas werkt, ontmoet ze een eigenzinnige wetenschapper, een pratende beer en een vliegende heks. Zij willen alles weten over het kompas. De dat-film gaat ook over Lyra. Een kompas brengt haar naar een eigenzinnige wetenschapper, een pratende beer en een vliegende heks. Hoe dat kompas werkt, boeit hen niet.

In de boeken ligt het wat-scenario voortdurend op de loer. De lezer krijgt stukje bij beetje meer te weten over Lyra en haar gave. Maar in de film had het dat-scenario helaas de overhand: het Gouden Kompas werd een mooie avonturenfilm maar daar blijft het ook bij. Waarom Lyra als enige dat kompas begrijpt, begrijpen wij kijkers nog niet. Lees de boeken. Die zijn prachtig.

Dat en wat. Het zijn betrekkelijk voornaamwoorden. Ze worden vaak mishandeld. Wat heel jammer is. Binnenkort lees je hier de regels. Dat zal je leren.